Najczęstszymi czynnikami przyczyniającymi się do rozwoju łuszczycy jest stres – przewlekły bądź ekstremalny, jak również wyczerpanie organizmu. Łuszczycę mogą też wywołać choroby zakaźne i stany zapalne, zmiany hormonalne (dojrzewanie, menstruacja, okres poporodowy, przekwitanie), a także niektóre leki. Często choroba pojawia się w związku z niezdrowym stylem życia (brak ruchu i snu, nadmierne spożycie alkoholu, palenie tytoniu). Wielu pacjentów z łuszczycą cierpi również na otyłość, cukrzycę lub wysokie ciśnienie krwi. Utrzymanie zdrowego stylu życia powinno być priorytetem dla każdego pacjenta. Łuszczyca może pojawić się również w wyniku chorób zapalnych skóry lub jej uszkodzenia, np. w wyniku urazu, oparzenia, odmrożenia czy też nadmiernej ekspozycji na słońce.
Łuszczyca może mieć różny przebieg i objawy. W zależności od stopnia nasilenia wyróżnia się łuszczycę o nasileniu łagodnym, umiarkowanym i ciężkim – w zależności od lokalizacji i wyglądu zmian na skórze.
Najczęstszą postacią jest przewlekła łuszczyca plackowata, która dotyka do 80% pacjentów. Objawia się ostro odgraniczonymi zmianami, które są zabarwione na czerwono i często pokryte białymi łuskami. Zmiany mogą pojawić się w dowolnym miejscu na ciele, ale najczęściej występują na łokciach, kolanach, okolicy lędźwiowej i krzyżowej pleców oraz na owłosionej skórze głowy. Łuszczyca może również wpływać na stawy (małe stawy palców, kręgosłupa, staw krzyżowo-biodrowy) i paznokcie. Pacjenci odczuwają wtedy nieprzyjemne swędzenie.
U dzieci i młodzieży występuje najczęściej łuszczyca kropelkowa. Ta postać łuszczycy pojawia się głównie w następstwie infekcji górnych dróg oddechowych. Czerwone grudki pokryte łuskami są znacznie mniejsze niż w przewlekłej postaci plackowatej – swędzą i pojawiają się przede wszystkim na tułowiu i kończynach. Ten typ łuszczycy może z czasem zniknąć, ale niewykluczone, że powróci w postaci łuszczycy plackowatej.
Mniej powszechne formy łuszczycy obejmują łuszczycę dłoniowo-podeszwową (na stopach i dłoniach), łuszczycę odwróconą (w fałdach skórnych w pachwinach, pępku, pod pachami, pod piersiami lub w okolicy narządów płciowych) lub łuszczycę krostkową dłoniowo-podeszwową (na stopach i dłoniach z krostami). Bardzo niebezpieczną postacią łuszczycy jest krostkowa łuszczyca uogólniona, w której zmiany pojawiają się na całym ciele i towarzyszy im gorączka. Jej występowanie jest na szczęście bardzo rzadkie.
U około 30% pacjentów rozwija się łuszczycowe zapalenie stawów, zwane też czasem artretyzmem łuszczycowym. Jest to choroba zapalna stawów, która występuje najczęściej w ciągu 10 lat od wystąpienia objawów skórnych. W ciężkich przypadkach może dojść do utraty funkcji i nieodwracalnego uszkodzenia stawów. W większości przypadków łuszczycowe zapalenie stawów towarzyszy skórnej postaci łuszczycy, ale może też pojawić się niezależnie. W tej postaci łuszczycy najważniejsza jest wczesna diagnoza. Pacjent, który ma problemy ze stawami, takie jak ograniczony zakres ruchu, ból, tkliwość lub obrzęk, powinien natychmiast poinformować o tym dermatologa.
Niestety pacjenci z łuszczycą mają nie tylko problemy skórne, ale są również bardziej narażeni na inne choroby. Łuszczycy najczęściej towarzyszą choroby serca, naczyń krwionośnych lub cukrzyca. Pacjenci z ciężką i nieleczoną łuszczycą cechują się prawie dwukrotnie wyższym ryzykiem zawału serca i udaru mózgu. Dzięki odpowiedniemu leczeniu łuszczycy pacjenci mogą znacznie zmniejszyć ryzyko rozwoju chorób układu krążenia.
Przewlekły stan zapalny może również prowadzić do rozwoju cukrzycy typu 2. Ryzyko rozwoju innych chorób współistniejących można zmniejszyć poprzez regularne badania profilaktyczne u lekarza internisty, jak również poprzez zdrowy tryb życia i regularne ćwiczenia.
Modyfikacja stylu życia pomoże również uniknąć bardzo powszechnego zespołu metabolicznego. Składa się on z grupy różnych zaburzeń i czynników ryzyka, które razem znacząco przyczyniają się do rozwoju miażdżycy i chorób pokrewnych (takich jak choroba wieńcowa lub udar mózgu). U pacjentów z zespołem metabolicznym lekarze często stwierdzają połączenie wysokiego poziomu trójglicerydów, wysokiego ciśnienia tętniczego, otyłości z nagromadzeniem tłuszczu w jamie brzusznej, wysokiego poziomu cukru we krwi lub cukrzycy.
Pacjenci z łuszczycą są również dwukrotnie bardziej narażeni na depresję niż inni ludzie. Dlatego należy uważnie monitorować swój stan. Jeśli wystąpią zaburzenia snu, utrata energii, brak zainteresowania i radości z życia lub niezdolność do koncentracji, nie wahaj się szukać pomocy. Skonsultuj się z lekarzem, psychologiem, psychiatrą lub stowarzyszeniem pacjentów. Problemy ze zdrowiem psychicznym mogą pogorszyć stan zdrowia i znacząco wpłynąć na jakość życia. Jeśli zmagasz się z tym problemem, nie ma najmniejszego powodu do wstydu.
Jeśli doświadczasz jakichkolwiek problemów zdrowotnych lub psychicznych, nie wahaj się skontaktować ze specjalistą. Lekarz jest po to, by Ci pomóc, więc nie bój się skontaktować z nim w każdej chwili.
Niezależnie od tego, czy czujesz się smutny, rozczarowany czy zły – pamiętaj, że te emocje są naturalne w przypadku łuszczycy. Niemniej postaraj się nie rozpamiętywać ich zbyt długo. Staraj się myśleć pozytywnie – a przede wszystkim naucz się radzić sobie ze stresem. Spróbuj ćwiczeń relaksacyjnych lub medytacji. Jeśli czujesz, że sam nie dajesz rady, nie wahaj się poszukać profesjonalnej pomocy.
Bądź otwarty wobec swojego lekarza. Nie bój się zwierzać rodzinie i przyjaciołom. Nie izoluj się. Pozwól innym sobie pomóc, jeśli tylko tego chcą. Dziel się z bliskimi swoimi problemami i obawami. Nie zapominaj, że psychika jest jednym z najważniejszych czynników warunkujących Twój stan. Jeśli wsparcie rodziny i przyjaciół nie jest dla Ciebie wystarczające, możesz je również znaleźć w organizacjach pacjentów (Amicus Fundacja - strona, Amicus Fundacja - facebook, Amicus Fundacja - instagram, Amicus Fundacja - youtube) tam możesz poznać ludzi, którzy również cierpią na łuszczycę i którzy lepiej Cię zrozumieją.
Zdrowy tryb życia może znacznie zmniejszyć objawy łuszczycy. Jedz owoce i warzywa, rośliny strączkowe, pieczywo pełnoziarniste, chude mięso, ryby, mleko i produkty mleczne. Regularnie ćwicz. Dobrze się wysypiaj, relaksuj i odpoczywaj. Unikaj nadmiernego spożycia alkoholu, tłustego mięsa i tłuszczów zwierzęcych, kiełbas, żywności o wysokiej zawartości soli, konserwantów, barwników, jak również ostrych i egzotycznych przypraw.
Łuszczyca ma wiele różnych postaci. Każdy pacjent może mieć inne nasilenie choroby, ale większość osób czuje się lepiej nad morzem. Promienie słoneczne, wyższa wilgotność i słona woda pomagają zmniejszyć objawy zapalne na skórze. W rezultacie liczba zmian często się zmniejsza, a skóra jest mniej sucha i zaczerwieniona. Pacjenci osiągają znaczną poprawę dzięki leczeniu – zwłaszcza nad Morzem Martwym, które ma wysokie stężenie soli mineralnych i innych substancji leczniczych. Idealna długość pobytu nad morzem wynosi co najmniej trzy tygodnie.
Należy jednak uważać na przesadną ekspozycję na światło słoneczne – może dojść do podrażnienia, wysuszenia skóry i nasilenia objawów. Należy więc zachować umiar w kąpielach słonecznych. Unikaj bezpośredniego światła słonecznego, zwłaszcza między 10:00 a 15:00. Delikatnie i stopniowo przyzwyczajaj skórę do słońca, zaczynając od 5 minut i codziennie dodając kolejne pięć. Zawsze chroń się przed oparzeniami słonecznymi – stosuj filtry przeciwsłoneczne o wysokim współczynniku SPF (co najmniej 30). Filtr powinien chronić zarówno przed promieniami UVA, jak i UVB. Wybierz krem, który nie podrażnia skóry. Nie powinien też zawierać zbyt wielu substancji chemicznych, syntetycznych substancji zapachowych, barwników ani konserwantów.
Uwaga: istnieją też wyjątki od tej reguły. Przebywanie na słońcu nie jest odpowiednie dla pacjentów leczonych fototerapią lub terapią biologiczną. Co więcej, niektórzy pacjenci zmagają się z tzw. łuszczycą światłoczułą. Jest to rzadka postać łuszczycy, w której słońce nie poprawia stanu pacjentów – wręcz przeciwnie, pogarsza ich stan. Postać światłoczuła dotyka ok. 5,5% osób z łuszczycą ogółem; występuje częściej u osób starszych i osób o jasnej karnacji.
Krótki prysznic i letnia woda pomogą – ale jeśli to możliwe tylko raz dziennie, by uniknąć dalszego wysuszenia skóry. Konieczne jest regularne natłuszczanie skóry. Zmniejszy to suchość i pomoże chronić skórę przed podrażnieniami i innymi niekorzystnymi skutkami. Kremy nawilżające należy zastosować od razu po prysznicu.
Warto używać nawilżaczy powietrza – szczególnie w ogrzewanych domach i mieszkaniach. Powietrze w pomieszczeniach zwykle zawiera mniej niż 60% wilgoci potrzebnej do utrzymania odpowiedniego nawilżenia skóry. Rośliny domowe mogą też pomóc w utrzymaniu zdrowego klimatu w domu. Wyłączaj ogrzewanie na noc i pamiętaj o piciu dużej ilości wody.
Niektóre leki mogą również nasilać objawy łuszczycy – czasem bywają nawet zaliczane do czynników wywołujących łuszczycę. Leki na nadciśnienie, żółtaczkę i choroby psychiczne mogą pogorszyć przebieg łuszczycy. Należy również uważać na leki dostępne bez recepty – niektóre środki przeciwbólowe mogą szczególnie nasilać objawy. Przed zażyciem jakichkolwiek leków należy zawsze skonsultować się z lekarzem.
Jaké jsou projevy lupénky, co toto onemocnění způsobuje a jaká přidružená onemocnění se mohou s psoriázou pojit vysvětluje dermatovenerolog a ředitel FNKV a 3. LF UK v Praze prof. MUDr. Petr Arenberger, DrSc., MBA, FCMA. Informuje také o vývoji léčby psoriázy až po dnešní možnosti účinné terapie, se kterou je možné snížit zánět až o 100 procent.
Zkušenosti pacienta, který onemocněl lupénkou před 40 lety. Projevy nemoci u něj byly tak vážné, že musel být opakovaně hospitalizován a kvalita jeho života byla velmi nízká. Pomohla mu až biologická léčba.
